مؤلّفه های کرامت انسان از منظر قرآن کریم

خلقت احسن، اختیار، علم، عقل، فطرت، غایت بودن انسان برای آفریده ها، خلافت از جمله مفاهیم فراحقوقی هستند که ما را به شناسایی انسان به عنوان تجلّی بخش همه صفات و اسماء الهی رهنمون می شوند و از عناصر و مؤلّفه های کرامت آدمی به شمار می آیند. ریشه اصلی طرح مسأله کرامت انسان در تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام را در خود قرآن کریم باید جستجو کرد؛ زیرا قرآن کریم بذر اصل کرامت انسان را در گزاره «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی‏ آدَمَ...» کاشت. تعلیمات اخلاقی اسلام سرشار از آموزه هایی است که با امعان نظر در آنها می توان به اصل کرامت به عنوان زیربنای قواعد اخلاقی اسلام دست یافت. آموزه هایی که بر خودشناسی، خودسازی، پاکیزگی و طهارت روح و رفتار تأکید دارد و متضمّن بایدها و نبایدهایی است که التزام به آنها به پاسداشت کرامت انسانی در هر فرد می انجامد. برخی دیدگاهها و سیره عملی معصومین، علیهم السّلام، بر شناسایی کرامت انسان، بمَا هُوَ انسان دلالت دارد. اطلاق روایات متضمّن حُسْن خُلْق نسبت به همه آدمیان، مدارا با مردم، محبّت و دوستی با آنها حاکی از کرامت ذاتی انسان است. علاوه بر آموزه های اخلاقی، بسیاری از آموزه های حقوقی اسلام نیز بر رعایت حقوق دیگران در مناسبات اجتماعی برای اکرام و تکریم آنها دلالت دارند. لذا کرامت انسان را می توان از مقاصد شریعت به شمار آورد.